طرح توجیهی پرورش و کاشت درخت پالونیا (Paulownia – امپراتریس) درختی پولساز و سریع الرشد
طرح توجیهی اقتصادی کاشت پائولونیا
درختان سریع الرشد پالونیا تحت شرایط مناسب در سن پنج تا شش سالگی به سن بهره برداری میرسند. در مقایسه با سایر درختان سریع الرشد مانند صنوبر، پالونیا دارای رشد شدیدتری در چند سال اول زندگی است.
درخت پالونیا Paulownia
هر متر مکعب یک میلیون تومان!
پالونیا از درختان خیلی مناسب برای جنگل کاری سریع، توسعه فضای سبز شهر و روستا و کشت تؤام با انواع گیاهان زراعی رایج است.
پالونیا دارای پوست خاکستری، قهوه ایی یا سیاه است که برروی پوست آن در درختهای جوان عدسکهایی وجود دارد. شاخه‌های جوان از کرکهای غده ایی پوشیده شده‌اند و رشد شاخه‌ها بصورت انشعابات دوشاخه ایی کاذب است. برگها در درختان جوان بزرگ و با دمبرگهای بلند میباشد. گل آذین خوشه مرکب و گلها به رنگ ارغوانی و صورتی هستند، میوه کپسول و بذرها ریز و بالدارند و بوسیله باد پراکنده می‌شوند که این بذرها عامل مهاجم بودن درخت محسوب می‌شوند و برای استفاده تجاری از این درخت باید بذرش عقیم سازی شود و اصلاح نژاد شود تا در برابر تنش‌های دمایی مقاوم تر شود و چوب دهی بهتری داشته باشد. پالونیا درختی خزان پذیر بوده که گلهای خوشبو زیبایی دارد. این درخت زمانی که در گل کامل است، تماشایی ست، خوشه‌های گل ایستاده به رنگ ارغوانی روشن با گلهای بسیار خوشبو به رنگ سفید آبی که در اردیبهشت ماه ظاهر می‌شوند.
این درخت ارتفاعی بین ۸ تا ۲۵ متر دارد و حدود ۸ متر گستردگی دارد، از این رو درخت سایه دار تلقی میشود و به این منظور به‌طور گسترده در کشور چین کاشته میشود. این گیاه، درختی است با برگهای پهن و بسیار بزرگ به طول ۳۰سانتیمتر و عرض تا ۲۰سانتیمتر و قلبی شکل. عمر زیستی این درخت به‌طور متوسط ۳۰۰ سال است.
خواص چوب پالونیا
چوب پالونیا راست تار، نرم، روشن صاف است که بسیارسبک بوده و به راحتی در هوای آزاد خشک میشود. این چوب خاصیت ضد آتش گرفتن دارد به همین دلیل با سوزاندن در کوره و تهیه ذغال, ذغالی بسیار با دوام تولید می‌کند. گونه‌های fargesii, P.elongata سبکترین چوب را در بین گونه‌های پالونیا تولید میکنند.
چوب صنوبر شکافدار و کج شده میشکند. دوام مبلمان ساخته شده با چوب پالونیا حتی در مناطق مرطوب بسیار مناسب است. چوب پالونیا در مقابل پوسیدگی مقاومم بوده وخاصیت رزونانسی خوبی دارد.
مصارف درخت پائولونیا
چوب پالونیا
طی بررسیهای بعمل آمده چوب این درخت بسیار سبک و نرم میباشد و کیفیت لازم را جهت تولیدات چوبی و خمیر کاغذ داراست. استفاده از این درختان در زراعت چوب، ﻧﻬا لکاری در زمینهای کشاورزی، جنگلهای مخروبه و یا سوخته، در دوره کوتاهی موجب افزایش حجم چوب تولیدی در هکتار شده و کمبود چوب مصرفی صنایع را جبران خواهد نمود.
خصوصیات کیفی این چوب سبب استفاده گسترده از آن در بسیاری از محصولات گردیده است از جمله: صنایع نظامی، ورزشی، مبلمان، روکش چوبی، تزیینات ساختمانی، مدلهای هواپیما و… همچنین به دلیل خاصیت رزونانسی چوب این درخت در ساخت آلات موسیقی استفاده میشود.
حجم چوبدهی پالونیا در یک هکتار سالانه بین ۲۰مترمکعب درخاکهای فقیر و تا ۵۵ مترمکعب در خاکهای بسیارغنی می باشد (فاصله کاشت ۴×۵ ، ۵۰۰ درخت درهکتار ۰/۴۰ تا ۱۵ مترمکعب افزایش حجم چوب درسال)
محصولات جانبی از برگها و گلها
مصارف دیگر آن از قبیل؛ عایق بندی، کربن فعال صنایع، مداد سیاه، داروسازی، کندوی زنبور عسل، جعبه های میوه و نیز کود سبز حاصل از برگها و گلها علاوه بر ویژگیهای چون تکثیر آسان، رشد سریع و سازگاری، جایگاه مناسبی را درصنایع متنوع کشور برای خود باز نموده است.
محصولات جانبی دیگر: از برگ و پوست درخت جهت تولید خاکِ برگ و خوراک دام و همچنین شهد گلهای پائولونیا جهت تولید عسل، میتوان از این درخت استخراج نمود.
برای تولید یک کیسه خاک برگ ۴ کیلویی، به یک کیلو برگ خیس پائولونیا و ۳ کیلو خاک رس ماسه‌ای نیاز است. هر درخت پائولونیا در یک دوره ۵ ساله، حدود ۸۴ کیلوگرم خاک برگ تولید می‌کند. به این ترتیب از یک هکتار زمینِ زیرکشت پائولونیا با تراکم کاشت ۸۰۰ نهال، حدود ۶۷٫۲ تن خاک برگ تولید میشود.
برای تولید عسل، در هر ۱۰۰ درخت پائولونیا ۱ عدد کندو قرار می‌دهند و هر کندو سالانه مقدار ۴۰ کیلو عسل تولید می‌کند. با احتساب گلهای پائولونیا و کشت تلفیقی، مقدار ۳۲۰ کیلو عسل سالیانه تولید میشود که جمع ۵ سال تولید برابر با ۹۶۰ کیلو عسل ارگانیک است.
مثالهای از مصارف درخت پالونیا
مبلمان، مداد سازی، پارکت، کابینت و دراور، جعبه سازی، کبریت سازی، کاغذ سازی، ساخت وسائل موسیقی جعبه دار، وسائل ورزشی نظیر تخته شنا و اسکی، میز و راکت های ورزشی، خلال دندان و چوب بستنی و آپوستانک پزشکان، صنایع هوا و فضا نظیر صنایع هواپیما سازی، گلا بدر و پاراگلایدار، سازه های آبی – خشکی مانند هاورکرافت، قایق و کشتی، یراق آلات ساختمانی، خانه های چوبی ارزان و سبک و ضد زلزله، دکوراسیون نمای داخلی و خارجی ساختمان، خراطی، ساخت قرقره و ماسوره، روکش گیری و لایه بری، MDF. نئوپان و فیبر، وسائل تزئینی مثل قاب عکس، جای دستمال و قاشق و چنگال جای سوئیچی و عروسک، پروتز یا دست و پای چوبی برای معلولین، وسائل دکوری آشپزخانه، ظروف چوبی، کیف و قاب چوبی فلاسک و کلمن، عایق های حرارتی و الکتریکی،تولید چیپس برای صنایع تولید کولرهای آبی، دامداری ها و مرغداری ها، ذغال و باروت و ده ها مصارف دیگر….
کاشت و نگهداری از درخت پالونیا
- بایداز کاشت این نوع درخت در کنار دیوار خودداری شود.
- خودداری از کاشت درخت پالونیا در نزدیکی لوله‌های آب لازم است.
- حداقل در سال اول کاشت، درخت بایددر زمانهای معین آبیاری شود. بطوریکه هیچگاه خاک آن خشک نشده و برگهای آن جمع نشود.
- سعی شود در ابتدای رشد روند مسیر حرکت درخت را با هرس نمودن شاخه‌ها و جوانه‌های آن تعیین شود.
- حداقل سعی شود تا فاصله ۲ الی ۳ متر از ایجاد شاخه به سمت اطراف جلوگیری نموده و یک جوانه قوی را برای قلمه انتخاب شود.
پالونیا نماد مهمی در ژاپن است. پالونیای شهبانو چندین سال پیش به ایران وارد شده و به دلیل گلهای خوشه مانندش به عنوان درخت زینتی در استان گلستان کاشته میشود.
بهترین گونه درخت پالونیای هیبریدی و اصلاح نژاد شده با تضمین عقیم بودن بذرش در ایران اولین بار درشهر شیراز کشت شده‌است.
کاشت و تکثیر با روش کشت بافت
از این روش برای تولید مثلا 2000 درخت استفاده میشود.
برای تکثیر پائولونیا از طریق کشت بافت اولین کاری که انجام می شود غنچه و یا همان سرشاخه گیاه را ضدعفونی می کنیم سپس در محیط کشت که اصطلاحا به آن محیط آگار (محیط ژله مانند) می گویند قرار می دهیم تا گیاهچه اولیه شکل بگیرد. این گیاه تا سه هفته درون یک شیشه دربسته و در شرایط استریل و محیط غذایی که مسئولان آزمایشگاهی برای گیاه درست می کنند رشد می کند تا زمانی که اندازه اش به ده سانتیمتر یا بیشتر رسید، به گلخانه منتقل شود.
مرحله آداپته کردن یعنی هماهنگ کردن گیاه با محیط یکی از مهم ترین مراحل کار است چرا که گیاهچه بعد از خارج شدن از شرایط استریل باید با محیط بیرون یعنی میزان رطوبت، دمای هوا و… هماهنگ شود تا به آن آسیب نرسد و به خوبی رشد کند.
کشت با بذر
این روش به طور مرسوم تری شناخته شده و معمولا افراد از بذر پالونیا برای تکثیر آن استفاده می کنند. با توجه به این که عمر بذر پالونیا کوتاه است لذا جهت کاشت پالونیا بهتر است از بذرهای تازه استفاده نموده و به منظور افزایش درصد جوانه زنی باید بذرها را حدود 2 ماه قبل از کاشت در دمای 7-2 درجه سانتیگراد قرار داد.
مراحل تکثیر با کمک بذر به شرح زیر است:
پس از این که بذر پالونیا تیمار سرمایی خود را طی نمود باید بذرها را در محیط کشت مخلوط از کوکوپیت و پرلیت قرار داده و پس از کاشت, سطح خاک را کمی با دست فشار دهید تا در حین آبیاری جابجا نشوند. توجه داشته باشید که بذر پالونیا اگر عمیق کاشته شوند سبز نخواهند شد چرا که نیاز نوری آن ها تامین نشده است.
تا زمانی که بذر پالونیا جوانه بزند باید از روش اسپری پاشی برای آبیاری کمک گرفت.
در کاشت پالونیا با بذر لازم است که بذرها در محدوده دمایی 29-21 درجه سانتیگراد قرار گیرند تا سبزشدن حتمی باشد.
اگر شرایط محیطی مناسب بوده و بذر پالونیا کیفیت و قوه نامیه مناسبی داشته باشد در مدت 3 هفته جوانه زنی و سبز شدن رخ خواهد دارد.
چرا باید درخت پالونیا کاشت؟
از ویژگیهای درخت پالونیا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مقاومت به کم‌آبی
مقاومت به خاکهای آهکی و گچی
مقاومت به خاکهای با زهکش بد
مقاومت به دود و هوای مناطق صنعتی
رشد بسیار بالای درخت پالونیا:
۰/۷ تا ۱ متر مکعب چوب دهی در ۵ سال
ریسک سرمایه گذاری پایین در کاشت درخت پالونیا:
در مقایسه با درختان میوه ، همچون گرمازدگی ،سرما زدگی،آفات و هزینه های کارگری
درآمد زایی بسیار بالا درخت پالونیا:
حداقل ۸۰۰ میلیون تومان به ازای هر هکتار در ۵ سال
درخت بسیار زیبا:
با سه ماه گلدهی در سال و استحصال عسل بسیار مرغوب
چوب بسیار با کیفیت درخت پالونیا:
راست تار، محکم، روشن، صاف و سبک
سایر مزایا درخت پالونیا:
جاذب گردوخاک و دود
تحمل دمایی عالی بین ۳۵- تا ۵۲+
خواص دارویی برگها، گلها و میوه ها
مقاومت بسیار بالا به شوری و تغییرات ph خاک
تحمل کم آبی تا ۲۰۰ میلیمتر در سال
برداشت چوب تا ۸ مرتبه از تنه درخت ،که بعد از اولین برش زمان برداشت با توجه به تنه و ریشه قوی تر کوتاهتر می گردد.
آماده کردن عرصه کاشت درخت پالونیا
در صورت مسطح بودن زمین، با استفاده از ادوات کشاورزی، گاوآهن و غیره، شیاری به عمق حدود ۴۰ سانتیمتر و به فواصل لازم، بسته به شرایط منطقه ایجاد می گردد. سپس محل چاله ها در داخل و حاشیه شیارهای ایجادشده، مشخص می شود.
اول با استفاده از تراز دستی یا دوربین، خطوط تراز و همچنین محل غرس نهال، مشخص می گردد. سپس روی خطوط تعیین شده، شیاری به ابعاد حداقل ۴۰ × ۲۰ سانتیمتر، به منظور جمع آوری هرز آبهای سطحی بین دو خط تراز و جلوگیری از فرسایش خاک حفر و در داخل آن، چاله احداث می شود.
تراکم کاشت درخت پالونیا
به طور کلی فواصل کاشت نهال درخت پالونیا از یکدیگر، بستگی به اهداف و شرایط محیطی دارد. فواصل کشت در شمال کشور کمتر، در جنوب و مناطق بیابانی بیشتر و در سایر مناطق متوسط می باشد. در ایجاد فضای سبز هم، فواصل کشت با توجه به نوع گونه و شرایط منطقه و اهداف تغییر می یابد.
گودبرداری زمین
شکل چاله غرس نهال درختکاری، معمولاً بصورت مکعب مستطیل، مکعب مربع بوده، به وسیله دست یا به وسیله مته گود برداری حفر می شود. موقع کندن، خاک رویی را (به عمق ۳۰-۲۰ سانتیمتری ) که به آن خاک زراعی گفته می شود جداگانه ریخته و خاک زیری را از آن جدا کرده، با مقداری کود پوسیده دامی مخلوط کرده ، سپس کف گوده را پس از پایان عملیات خاکبرداری شخم زده، نرم می نمائیم.
ابعاد چاله ها براساس سن، وضعیت ریشه و نوع گونه تعیین می گردد بطور کلی هر قدر ابعاد آن بزرگتر باشد، استقرار و رشد نهال بهتر خواهد بود.
زمان کاشت نهال پائولونیا
بهترین زمان کاشت نهال درخت پالونیا، معمولاً هنگام خواب نهال است در مناطق گرم و متعدله و نیمه سردسیر، بهترین زمان کاشت، پائیز پس از خواب رفتن نهال است ولی درمناطق سردسیر نهالکاری بهتر است پس از سپری شدن یخبندان انجام شود.
بهترین شرایط برای غرس نهال روزهای ابری و هوای آرام است.
در روزهای آفتابی وگرم و یا یخبندان و روزهایی که باد شدید است از کاشت نهال جداً خودداری شود. ختم زمان کاشت در پائیز طوری تنظیم و برنامه ریزی شود که ریشه نهال با محیط جدید قبل از فرارسیدن یخبندان انس پیدا نموده باشد لذا بایستی پایان زمان کاشت ۲ الی ۳ هفته قبل از بیداری ظاهری نهال باشد.
البته زمان کاشت نهالهای گلدانی، از قاعده فوق مستثنی است زیرا نقل وانتقال و کاشت آنها در تمام طول سال عملی است مع الوصف رعایت موارد ذیل ضروری است.
۱-درموقع انتقال نهال نبایستی درجه حرارت مبدا با مقصد اختلاف داشته باشد.
۲-رطوبت بافت خاک گلدان درحدی باشد که مانع از هم پاشیدگی خاک گلدان شود.
۳-موقع کاشت، ظرف گلدان ( نایلون و سفال و…) با احتیاط جداگردد، از کاشت نهال با ظرف و گلدان بطور جدی خودداری شود.
نحوه کاشت نهال
پس از پایان عملیات ترازیابی، احداث شیار و حفره چاله، عرصه آماده کشت برای نهال کاری می گردد.
طریقه کاشت نهال درخت پالونیا به شرح زیر صورت می گیرد:
ابتدا در داخل چاله مقداری خاک سطحی زمین که با کود پوسیده دامی مخلوط شده ریخته می شود بطوریکه در موقع قراردادن نهال در داخل چاله، یقه (طوقه ) نهال در سطح کف بانکت قرار می گیرد سپس بقیه خاک را مخلوط با مقداری کود به داخل چاله ریخته و نهالهای ریشه لخت را به آرامی تکان داده، تا خاک چاله در لابلای ریشه قرار گیرد. آنگاه خاک اطراف یقه نهال با فشار پا فشرده می شود. نهال اصولاً بایستی در وسط چاله کشت شود.
آبیاری درخت پالونیا
بعد از کاشت درخت پالونیا، بلافاصله بایستی آبیاری انجام و آبیاری های بعدی نیز با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و زمان شروع فعالیت نهال تنظیم گردد.
روشهای مختلفی برای آبیاری وجود دارد، با توجه به شرایط کشور از نظر محدودیت آب قابل دسترس، بهترین روش آبیاری از نظر صرفه جویی در مصرف آب و هزینه (در بلند مدت) و سهولت کار آبیاری، آبیاری قطره ای می باشد.
عملیات مراقبت و نگهداری از درخت پالونیا
برای بهبود شرایطی که مناسب بقاء و رشد بعدی نهال ها باشد عملیات مراقبت (سله شکنی، وجین علف هرز، مرمت حصار و قیم، واکاری نهالهای خشکیده) و در صورت لزوم آبیاری پس از کاشت نهال امری ضروری است.
